Datum: 12-2-2014
Financiële instellingen weten niet beter; ze betalen allang mee aan het toezicht. Het kabinet gaat een stap verder met het voornemen de overheidsbijdrage voor deze sector helemaal af te schaffen. En dat staat niet op zichzelf. Van diverse kanten klinkt de roep om toezichtkosten door te berekenen en boeteopbrengsten te verhogen.Onder welke condities is het bespreekbaar om de kosten van toezicht aan een onder toezicht gestelde door te berekenen? Wanneer werkt dit, en wanneer juist niet? De discussie hierover past in een brede beweging van een overheid die zich terugtrekt, stelt Wendy Koerten, communicatieadviseur toezicht bij De Nederlandsche Bank (DNB) vast. In het regeerakkoord is niet voor niets het plan opgenomen de Wet bekostiging financieel toezicht (Wbft) aan te passen. Onder toezicht staande instellingen zullen hierdoor meer moeten gaan betalen voor het toezicht door de Autoriteit Financiële Markten (AFM) en DNB. Die ontwikkeling is eerder al ingezet. Koerten: “Voor DNB is de bijdrage gedaald van 26,3 miljoen in 2012 naar 18,8 miljoen over 2013.” Is dit een opmaat om ook in andere sectoren de financiering van het toezicht anders in te richten?
De WRR doet in Toezien op publieke belangen de aanbeveling: ‘Heroverweeg het uitgangspunt om toezicht in beginsel geheel uit de algemene middelen te betalen’. In de Tweede Kamer bepleitte D66 eind vorig jaar dat bedrijven die herhaaldelijk de veiligheidsregels overtreden hogere boetes moeten krijgen. Dat is de strekking van de ‘Motie Van Veldhoven omtrent notoire overtreders en doorberekening toezichtkosten’. Het voorstel richt zich specifiek op handhaving van Brzo-wetgeving.
Hoewel de minister van Infrastructuur & Milieu aangeeft (nog) niet mee te gaan in het voorstel, vindt het in de praktijk weerklank.
"Het is een gegeven: er zijn altijd bedrijven die stelselmatig de grenzen opzoeken, en daar ook overheen gaan. Regulier toezicht is een taak van de overheid, maar er zijn situaties waarin het gedrag van bedrijven om meer controles vraagt. Ik verwacht dat het dan een zinvol handhavingsinstrument is om deze overtreders mee te laten betalen."
Een belangrijk argument om inspectiekosten te verrekenen in de sanctie is de preventieve werking die hiervan uitgaat. “Bij bedrijven waarvan je weet dat ze het willens en wetens doen, lijkt het huidige vijfstappenplan ontoereikend”, legt Peters uit. “Als het gaat om toezicht op afvalstromen bijvoorbeeld; daar valt simpelweg veel geld te verdienen met het omzeilen van de regels. Zoals we nu werken gaat de afvalstroom altijd sneller dan de sanctie die wij kunnen opleggen.” Daar komt bij dat het vaak lang duurt voordat een bevoegd gezag het aandurft de ultieme kaart te spelen: sluiting en diepgaande controle. “Logisch”, weet Peters, “want stil leggen van een bedrijf vraagt de grootst mogelijke zorgvuldigheid.” Juist daardoor is het een strafmaatregel die vaak in de kast blijft. “Natuurlijk kan alleen het bevoegd gezag besluiten of het mogelijk moet worden toezichtkosten te verhalen op de (notoire) overtreder”, benadrukt de beleidsmedewerker.
Bij het toezicht op financiële instellingen geldt dat er een tegengeluid op gang komt nu de overheidsbijdrage helemaal dreigt af te lopen. Het Verbond van Verzekeraars stelde begin januari aan de orde dat instellingen in de nieuwe situatie de dupe dreigen te worden van inefficiënt toezicht. Wendy Koerten van DNB vindt het sowieso van belang om goed te bekijken of verhogen van boete bijdraagt aan het doel: betere naleving. “Verandert het in de kern iets aan de wil binnen een organisatie om het goed te doen, om de regels te eerbiedigen? Het is belangrijk dat je daar over nadenkt.” Daarnaast moet er wat haar betreft altijd oog zijn voor een situatie waarin de goeden onder de kwaden leiden. “Het is niet goed uit te leggen om de sector als geheel aan te slaan voor het gedrag van een beperkte groep kwaadwillenden.”
“Er is iets aan het veranderen”, zegt Peters. “Ik merk dat de politiek gevoeliger is voor argumenten van de toezichthouder. Als je alleen al kijkt naar hoe het toezicht nu gefinancierd wordt.” Ze illustreert: “Sinds 1 januari dit jaar zijn er nogal wat bedrijven bijgekomen die volledig onder gemeentelijk bevoegd gezag vallen. Ook de daarbij behorende financiële middelen voor milieutoezicht zijn overgeheveld van het provinciefonds naar het gemeentefonds. De vraag is of nu en in de toekomst het geld daadwerkelijk terechtkomt bij de omgevingsdiensten. Gemeenten zijn tenslotte genoodzaakt fors te bezuinigen. Alleen al strikt financieel-economisch bekeken zou het daarom wel eens op vrij korte termijn noodzakelijk kunnen zijn.”
Uiteindelijk lijkt de hamvraag of het bestaande toetsingskader ‘Maat houden’ uit 1996 om aanpassing vraagt. Dat kader vormt tot nog toe het uitgangspunt. Het kabinet heeft aangekondigd hierover medio 2014 een standpunt in te nemen. De basis hiervan wordt gevormd door een advies van de Inspectieraad over dit onderwerp en een lopend interdepartementaal onderzoek. Of er meer ruimte komt voor het doorberekenen van toezichtkosten hangt af van de uitkomsten.
Meer argumenten voor en tegen? Kijk ook op ToezichtTafel.nl
lees artikel/document (opent nieuw scherm/tabblad)
Deel dit bericht
Tags:
pageviews: 7840