Raad van Europa: Nederland moet af van foute politieke cultuur en coalitiedwang

Aspect

Het vermeningen van publieke- en private belangen is onvermijdelijk in een samenleving waarbij overheid en bedrijven van elkaar afhankelijk zijn.

Er zijn verregaande hervormingen nodig in wetgeving, uitvoering en rechtspraak om een nieuwe toeslagenaffaire te voorkomen. Dit stelt de Raad van Europa in een nog vertrouwelijk rapport over de democratie en rechtstaat in Nederland. Vooral de positie van het parlement en individuele Kamerleden moet worden versterkt.

De zogeheten Commissie van Venetië van de Raad van Europa heeft op verzoek van de Tweede Kamer onderzoek gedaan naar het functioneren van de rechtsbescherming in ons land. In het concept-rapport worden naar aanleiding van de toeslagenaffaire harde noten gekraakt over een politieke en ambtelijke cultuur waarin informatie werd achtergehouden en Kamerleden in hun werk gehinderd worden door coalitiedwang.

RTL Nieuws en Trouw hadden inzage in de concept-aanbevelingen die eind deze week in de Raad van Europa worden vastgesteld.

De belangrijkste aanbevelingen op een rij

Burgers moeten beter worden geholpen in klachtprocedures bij overheidsinstanties; hun klachten moeten neutraal en informeel worden behandeld
Kritische tegengeluiden binnen de overheid – die ingaan tegen het beleid – moeten op het hoogste politieke niveau terechtkomen
De positie van de Tweede Kamer moet verstevigd, door ‘praktische en effectieve’ versterking van het informatierecht van parlementariërs, en door ook een minderheid van de Tweede Kamer het recht te geven hoorzittingen en parlementair onderzoek in gang te zetten
Basisprincipes van behoorlijk bestuur moeten in nieuwe wetten worden opgenomen
Onderzocht moet worden of rechters wetgeving aan de Grondwet moeten kunnen toetsen.

Opvallend zijn de verwijzingen in het concept-rapport naar de tegenwerking van kritische Kamerleden, zoals eerder bleek uit de gelekte notulen van de ministerraad. Er werd niet alleen geklaagd over oppositie-parlementariërs zoals Renske Leijten (SP), maar ook over Pieter Omtzigt (toen nog CDA) en toenmalig VVD-Kamerlid Lodders. Het rapport hekelt die coalitiedwang en de politieke cultuur die dit in stand hield.

Tegengewerkt door bewindslieden

Deze bestuurlijke houding moet veranderen, stelt het rapport: "Het zou als acceptabel en eigenlijk als normaal moeten worden gezien dat Kamerleden van coalitiepartijen het parlement als instituut vertegenwoordigen en dat het deelnemen aan parlementaire controle geen daad van deloyaliteit is."

Pieter Omtzigt heeft publiekelijk verklaard dat hij bij het onderzoek naar de toeslagenaffaire werd tegengewerkt door bewindslieden – ook van zijn eigen partij. De parlementaire ondervragingscommissie zei in het rapport Ongekend Onrecht dat informatie om politieke redenen werd weggemoffeld of achterhouden.

Documenten

Terug & verder bladeren:

Netwerkcorruptie Onze samenleving in een serieuze morele crisis

tinyurl: link