Raad van Europa: Nederland moet af van foute politieke cultuur en coalitiedwang

Raad van Europa: Nederland moet af van foute politieke cultuur en coalitiedwang

Het vermeningen van publieke- en private belangen is onvermijdelijk in een samenleving waarbij overheid en bedrijven van elkaar afhankelijk zijn.

Er zijn verregaande hervormingen nodig in wetgeving, uitvoering en rechtspraak om een nieuwe toeslagenaffaire te voorkomen. Dit stelt de Raad van Europa in een nog vertrouwelijk rapport over de democratie en rechtstaat in Nederland. Vooral de positie van het parlement en individuele Kamerleden moet worden versterkt.

De zogeheten Commissie van Venetië van de Raad van Europa heeft op verzoek van de Tweede Kamer onderzoek gedaan naar het functioneren van de rechtsbescherming in ons land. In het concept-rapport worden naar aanleiding van de toeslagenaffaire harde noten gekraakt over een politieke en ambtelijke cultuur waarin informatie werd achtergehouden en Kamerleden in hun werk gehinderd worden door coalitiedwang.

RTL Nieuws en Trouw hadden inzage in de concept-aanbevelingen die eind deze week in de Raad van Europa worden vastgesteld.

De belangrijkste aanbevelingen op een rij

  • Burgers moeten beter worden geholpen in klachtprocedures bij overheidsinstanties; hun klachten moeten neutraal en informeel worden behandeld
  • Kritische tegengeluiden binnen de overheid – die ingaan tegen het beleid – moeten op het hoogste politieke niveau terechtkomen
  • De positie van de Tweede Kamer moet verstevigd, door ‘praktische en effectieve’ versterking van het informatierecht van parlementariërs, en door ook een minderheid van de Tweede Kamer het recht te geven hoorzittingen en parlementair onderzoek in gang te zetten
  • Basisprincipes van behoorlijk bestuur moeten in nieuwe wetten worden opgenomen
  • Onderzocht moet worden of rechters wetgeving aan de Grondwet moeten kunnen toetsen.

Opvallend zijn de verwijzingen in het concept-rapport naar de tegenwerking van kritische Kamerleden, zoals eerder bleek uit de gelekte notulen van de ministerraad. Er werd niet alleen geklaagd over oppositie-parlementariërs zoals Renske Leijten (SP), maar ook over Pieter Omtzigt (toen nog CDA) en toenmalig VVD-Kamerlid Lodders. Het rapport hekelt die coalitiedwang en de politieke cultuur die dit in stand hield.

Tegengewerkt door bewindslieden

Deze bestuurlijke houding moet veranderen, stelt het rapport: "Het zou als acceptabel en eigenlijk als normaal moeten worden gezien dat Kamerleden van coalitiepartijen het parlement als instituut vertegenwoordigen en dat het deelnemen aan parlementaire controle geen daad van deloyaliteit is."

Pieter Omtzigt heeft publiekelijk verklaard dat hij bij het onderzoek naar de toeslagenaffaire werd tegengewerkt door bewindslieden – ook van zijn eigen partij. De parlementaire ondervragingscommissie zei in het rapport Ongekend Onrecht dat informatie om politieke redenen werd weggemoffeld of achterhouden.

Documenten

Terug & verder bladeren:

tinyurl: link
views: 743

Voorstellen

Achtergrond

Gerelateerd nieuws

7-7-2025 : CDA-leider Henri Bontenbal kan zijn walging niet meer verbergen: hij verwijt Geert Wilders dat hij met de asielwetten chaos en onbestuurbaarheid veroorzaakt. Dat zegt Bontenbal tijdens het debat over de asielwetten van oud-minister Marjolein Faber (PVV) in de Tweede Kamer.
17-6-2025 Al Jazeera: As Donald Trump returns to the White House, many are raising concerns about the possible decline of liberal democracy. What then would a second Trump term mean for the next four years for the United States? And what impact will the president's foreign policy have on the Middle East? Marc Lamont Hill discusses these issues with Pulitzer Prize–winning journalist and former war correspondent Chris Hedges.
9-6-2025 Buitenhof: In tijden van crisis en onzekerheid zijn hoopvolle verhalen nodig om grip te krijgen op de rauwe werkelijkheid. Daarover sprak hoogleraar geschiedenis van internationale betrekkingen in Utrecht Beatrice de Graaf tijdens de prestigieuze Johan Huizinga-lezing. Een gesprek over kardinale deugden als basis voor goed leiderschap, omgaan met onzekerheid en dreiging en lessen uit de geschiedenis.
9-6-2025 WNL: De VVD vertoont steeds meer populistische trekjes – net als overigens andere partijen. Dat zegt voormalig VVD-spindoctor Bas Erlings in Goedenavond Nederland. De tweet van VVD-leider Dilan Yesilgöz over een satirisch filmpje in Bar Laat vindt hij zelfs Trumpiaans.
8-6-2025 Buitenhof: Een gesprek met schrijver David van Reybrouck over hoe de democratie al tweehonderd jaar hetzelfde is, waarom door het huidige systeem mensen ‘zin krijgen in fascisme’ en waarom burgerberaden een deel van de oplossing kunnen zijn.
8-6-2025 Buitenhof: Een gesprek met Ingrid Coenradie, voormalig staatssecretaris van Justitie en Veiligheid, over hoe het voor haar was dat het kabinet viel en Wilders zijn bewindslieden terugtrok, waarom haar mening veranderde over het oplossen van problemen in het gevangeniswezen en over het belang van geen loze beloftes maken in de politiek.
5-6-2025 Maarten van Rossum: Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren maakt gehakt van de VVD en leider Dilan Yesilgöz. Dat doet ze in het debat over de kabinetsval.
4-6-2025 NPO: 'Er kunnen oorlogen uitbreken. Pandemieën. De paus kan sterven. Er kunnen Zwitserse bergdorpjes onder afbrokkelende bergen worden bedolven. Het klimaat kan totaal ontwricht raken. Er kunnen gezinnen met kinderen in garageboxen wonen vanwege de woningnood. Er kan een meteoriet met angstaanjagende snelheid op de aarde af razen – het kan ze allemaal niks schelen. Wij hebben het over asielzoekers.'
4-6-2025 NPO Radio 1: Volgens Pieter Derks is er maar één ding waar we het over kunnen hebben: 'Er kunnen oorlogen uitbreken. Pandemieën. De paus kan sterven. Er kunnen Zwitserse bergdorpjes onder afbrokkelende bergen worden bedolven. Het klimaat kan totaal ontwricht raken. Er kunnen gezinnen met kinderen in garageboxen wonen vanwege de woningnood. Er kan een meteoriet met angstaanjagende snelheid op de aarde af razen – het kan ze allemaal niks schelen. Wij hebben het over asielzoekers.'
4-6-2025 Zembla: Tesla-baas Elon Musk belooft het al jaren: zelfrijdende auto’s die veiliger zijn dan menselijke bestuurders. Tesla bouwde met zijn Autopilot-systeem voortvarend aan die toekomst en kreeg wereldwijd het imago van een groen, innovatief en technologisch gedreven merk. Maar al snel verschenen er barstjes in dat beeld.
14-5-2025 Druktemakers: 'Het kapitaal is nooit het doelwit, het zijn de stichtingen en organisaties die níet op winst uit zijn waar we blijkbaar heel kritisch op moeten zijn. Een club zonder financiële belangen, dat is verdacht', zegt Pieter Derks. 'En ik snap dat de BBB dat denkt, want zoals de waard is vertrouwt hij zijn gasten.'
8-4-2025 : In een beladen debat over minister Faber is het Esther Ouwehand van de Partij voor de Dieren die de echte klap uitdeelt. Wat ze hier zegt, maakt diepe indruk.
20-6-2023 BNR: Dit is een fragment uit BNR’s Big Five met presentator Diana Matroos. Te gast is minister van Staat, Herman Tjeenk Willink. Er gesproken over de eerlijke democratie. Als het aan Tjeenk Willink, ligt is de overheid vóór 2030 consultant-neutraal. Check bnr.nl/bigfive voor de hele uitzending!
14-6-2023 Nieuwsuur: De positie van toenmalig CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt stond vanaf dag één al ter discussie tijdens de kabinetsformatie. Verkenners Annemarie Jorritsma (VVD) en Kajsa Ollongren (D66) zagen Omtzigt als een probleem en een risico voor de stabiliteit van een toekomstig kabinet. Nieuwsuur ontdekte dat de verkenners dit met toenmalig Kamervoorzitter Khadija Arib bespraken.
25-4-2023 : Regering heeft wetsvoorstel over stikstof ingediend. Maar de onderbouwing ontbreekt. Er zijn geen doelen, gee afspraken geen overwegingen wat het beste is om te doen. Totaal verbijsterend.
17-4-2023 MDH: Uit de Thorbecke-lezing van Pieter Omtzigt is goed op te maken hoe de regering in steeds grotere mate de grondwet schendt. Met daarin veel schokkende voorbeelden. 
13-4-2023 :  
30-3-2023 Eenvandaag: Fractievoorzitter heeft zelf pluimveebedrijf grenzend aan Natura 2000 gebied. Kan zij dan het woord voeren over stikstofbeleid, het wel- of niet verplicht uitkopen of het loslaten van de 2030 termjn?
15-3-2023 Transparency Int. NL: “Bijna de helft van de bewindspersonen wordt lobbyist”, stelde TI-NL directeur, Lousewies van der Laan, afgelopen vrijdag in de uitzending van Op1. Zij belichtte, in een bij vlagen verhitte discussie, de noodzaak voor duidelijke wet- en regelgeving en een betere lobbycultuur in Nederland. Dat is hard nodig, want circa 44% van politici wordt lobbyist.
8-2-2023 GeenStijl:

Lobbyen terwijl dat helemaal niet mocht en daar ook onze MP bij betrekken. Dat gaat zomaar niet. De gehele oppositie wil daar vragen over stellen in een debat. De coalitie houdt dat tegen. Gaat dus toch zomaar wel.

Coalitieprtijen weigert debat hierover.

1-2-2023 : Nederland is vorig jaar iets corrupter geworden, meldt Transparency International (TI) in zijn jaarlijkse corruptieranglijst. Met 80 punten haalde Nederland zijn laagste score ooit. Wel hoort ons land nog bij de tien landen met de minst corrupte publieke sector. Nederland staat op plek acht, net als in voorgaande jaren.
23-1-2023 Omroep Flevoland: Opeenvolgende ministers hebben de Tweede Kamer keer op keer verkeerd geïnformeerd, door te zeggen dat varend ontgassen niet verboden kan worden in Nederland. Bij het ontgassen worden zeer giftige en kankerverwekkende stoffen de atmosfeer ingeblazen.
20-12-2022 2e Kamer: De Tweede Kamer wordt permanent op achterstand gezet door het leggen van stukken en het eerder naar de kranten sturen dan naar de Tweede Kamer. Men wil een gesprek met de premier.
16-12-2022 BNR: Dit is een fragment uit Zakendoen met presentator Thomas van Zijl. Te gast is techexpert Lisette Meij, directeur van Privacy Verified. Zij uit haar kritiek op een wetsvoorstel van Financiën-minister Sigrid Kaag. De regels zouden de privacy van consumenten in gevaar kunnen brengen, stelt zij.
28-11-2022 : Nadat Kadisha Arib was benoemd als voorzitter van de parlementaire commissie Corona, is haar rol als Kamervoorzitter ter discussie komen te staan. 
1-11-2022 : Stukje Jiskefet, of Monty Python, of Yes, Minister, of gewoon de polderpolitiek anno 2022:
10-3-2022 : Uit het debat over Integriteit openbaar bestuur, van 10 maart 2022. De inbreng van Pieter Omtzigt, met veel interrupties. O.a. van Arib
11-8-2021 : Lobbyland: de geheime krachten in Den Haag. Volkskrant-journalisten Eline Huisman en Ariejan Korteweg doken onder in de parallelle Haagse werkelijkheid die ze Lobbyland noemen, en onderzochten hoe ver de macht van die onzichtbare krachten rond het Binnenhof reikt. Lobby: een substantieel bestanddeel van de polderdemocratie of corruptie in een net jasje?
5-8-2021 : Het kabinet wilde vorig jaar op Prinsjesdag de bedrijven graag een goedmakertje geven. Maar in de zoektocht naar welk cadeau het beste zou werken, werd er beter geluisterd naar de lobby van werkgeversorganisatie VNO-NCW dan naar de eigen ambtenaren.
8-7-2021 Trouw, Albert Koers: De uitspraak van de Raad van State over windmolens in Delfzijl haalt ook andere milieuvergunningen onderuit, waarin burgers niet zijn gekend, stelt Albert Koers, emeritus hoogleraar rechtsgeleerdheid.